کیانوش آل شیخ

در بخش اول فواید مدیریت ریسک با برخی از فوایدی که مدیریت ریسک در پروژه، سازمان و یا محصول نرم‌افزاری شما ایجاد می‌نماید آشنا شدید. حال در ادامه برخی دیگر از این فواید را با هم مرور می‌کنیم. در صورتی که هنوز آن پست را مطالعه نکردهاید به شما توصیه می‌کنم که در ابتدا بخش اول فواید مدیریت ریسک را مطالعه کنید و سپس در ادامه به مطالعه این پست بپردازید.

6- پیشگیری قبل از به وقوع پیوستن مشکل

در فرآیند مدیریت ریسک بسیاری از ریسک‌ها را می‌توان شناسایی کرد که به راحتی می‌توان از به وقوع پیوستن آنها و ایجاد هزینه در پروژه یا محصول جلوگیری به عمل آورد. این کار با ایجاد راه حل‌های جایگزین و یا راه‌های پیشگیری و یا کاهش و یا انتخاب مسیرهای توسعه صحیح و هم‌اندیشی و مشارکت اعضای تیم قابل انجام است و تاثیر به سزایی در سرنوشت پروژه و یا محصول خواهد داشت. مطمئنا فرآیندهای پیشگیری نیز بدون هزینه نیستند ولی هزینه آنها در برابر هزینه به وقوع پیوستن ریسک بسیار ناچیز است. برای مثال استفاده از زیرساخت‌های امنیتی و همچنین لایه‌های امنیتی در توسعه نرم‌افزار برای جلوگیری از نفوذ هکرها و سپس تست نمودن نرم‌افزار بر روی این لایه‌ها می‌تواند از هزینه‌های تخریب و یا افشای اطلاعات که هزینه آن بسیار بیشتر است پیشگیری نماید.

7- مشخص شدن تاثیر ریسک‌ها در بخش‌های مختلف پروژه

یک پروژه و یا یک محصول همانند یک موجود زنده است که در حال تکاپو و رشد است و عوامل بسیاری بر روی آن تاثیر گذار و یا از آن تاثیر پذیر است. مشتریان، بازار، توسعه دهندگان، ذینفعان و دیگر عوامل؛ ریسک می‌تواند تاثیر مثبت و یا منفی خود را بر روی هر یک از بخش‌ها بر جای بگذارد و در حالت منفی ریسک می‌تواند تاثیر منفی بر روی برخی از این عوامل بر جای بگذارد و موجب بر هم خوردن تعادل و ارتباط آن بخش با پروژه و یا محصول گردد. پس بهتر از تاثیر ریسک در تمامی بخش‌های پروژه و یا محصول بررسی و تحلیل شود و میزان تاثیر آن بر روی آن بخش‌ها پیش‌بینی گردد و راهکار احتمالی برای آن در نظر گرفته شود.

8- استفاده از تجربیات به دست آمده در دیگر پروژه‌های

در شرکت‌های توسعه دهنده نرم‌افزار معمولا بیشتر از یک پروژه و یا محصول در حال انجام است و معمولا تیم‌های مختلفی بر روی محصولات مختلفی در حال کار و توسعه آنها هستند. تجربیاتی که از مدیریت ریسک در هر یک از پروژه‌ها به دست می‌آید تا حدی قابل تعمیم به سایر پروژه‌ها و محصولات نیز می‌باشد و در برخی مواقع می‌توان گفت که برخی ریسک‌ها در تمامی پروژه‌های یک شرکت دیده می‌شوند؛ گاهی میزان این ریسک‌ها در تمامی این پروژه‌ها یا محصولات یکسان است و گاهی میزان ریسک و کیفیت آن در این پروژه‌ها یا محصولات متفاوت می‌باشد. بنابراین بسیار بهتر خواهد بود که ریسک‌های پروژه‌ها مستند شده و در اختیار تیم‌های دیگر پروژه‌ها و یا محصولات نیز قرار گیرند و با این کار دانش به دست آمده در پروژه‌های مختلف با کلیه اعضای تیم‌ها به اشتراک گذاشته خواهند شد و علاوه بر بالا رفتن تجربه و دانش اعضای سایر تیم‌ها، همفکری و مشارکتی فراتر از پروژه‌ها و محصولات در سازمان شما بوجود خواهد آمد.

9- اولویت‌بندی بهتر کارها در برابر ریسک‌ها

با مشخص شدن ریسک‌های هر پروژه یا محصول و وظایف هر یک از اعضا در قبال ریسک‌ها، اولویت‌بندی وظایف پروژه یا محصول نیز تغییر خواهد کرد و اولویت کنترل ربسک‌ها به پارامترهای موجود برای انجام وظایف اضافه خواهند شد. مخصوصا در پروژه‌های مبتنی بر اجایل و اسکرام این پارامتر می‌تواند نقش کلیدی را در موفقیت محصول شما بازی کند و شما را برای کاهش اثرات ریسک و به دست آوردن دانش یاری دهد. در این میان باید دقت داشته باشید که اولویت انجام وظایف در Product backlog با آیتم‌هایی است که ریسک بالاتری نسبت به بقیه دارند. چرا؟ لطفا کمی درباره‌اش فکر کنید.

10- پایداری پروژه و محصول و افزایش کیفیت

مدیریت ریسک به معنی تضمین پایداری پروژه و به معنی مدیریت بهتر تغییرات (Change Management) در برنامه پروژه (زمان‌بندی، هزینه و کیفیت) است. چون شما تمامی عوامل منفی تاثیرگذار بر روی پروژه خود را تا جای ممکن شناسایی کرده‌اید و برای تمامی آنها برنامه‌ای برای کنترل دارید. بنابراین می‌توانید امیدوار باشید که ریسک‌ها نمی‌توانند پروژه و یا محصول شما را به تلاطم درآورند و شما محصولی مطمئن و قابل ارائه به مشتری خود دارید که کیفیت را تضمین می‌کند. علاوه بر این مدیریت ریسک‌ها به آن صورتی که گفته شد از به هدر رفتن هزینه‌های پروژه و محصول شما پیشگیری می‌کند و در نتیجه سود شما از انجام پروژه و ارائه محصول بالاتر خواهد رفت. و به این صورت موفقیت محصول شما و در نتیجه سازمان شما نیز تضمین خواهد شد.